Τρίτη 15 Σεπτεμβρίου 2015

Κολικοί Βρεφών

Τι είναι οι κολικοί του 1ου Τριμήνου

    Ως κολικοί χαρακτηρίζεται η κατάσταση εκείνη όπου ένα υγιές βρέφος εμφανίζει επεισόδια έντονου κλάματος, διάρκειας 2-3 ωρών, συνήθως απογευματινές και βραδινές ώρες με χαρακτηριστική περιοδικότητα. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων αυτών, το βρέφος τραβάει τα πόδια του προς την κοιλιά του, κρατάει τεντωμένο το κορμί του, η κοιλιά του είναι φουσκωμένη και γουργουρίζει, έχει πολλά αέρια και το πρόσωπο του κοκκινίζει. Οι κολικοί εμφανίζουν οξεία έναρξη και λήξη.
    Ο κλασικός ορισμός των βρεφικών κολικών αναφέρεται στο επίμονο κλάμα ενός βρέφους ηλικίας ως τριών μηνών για πάνω από τρεις ώρες την ημέρα, για τρεις τουλάχιστον μέρες την εβδομάδα και για τρεις εβδομάδες τουλάχιστον. Η συχνότητά τους σε διάφορες μελέτες κυμαίνεται από 10-30% των βρεφών.
    Εμφανίζονται συνήθως μετά τη δεύτερη εβδομάδα ζωής, είναι πιο έντονοι γύρω στις έξι εβδομάδες και σχεδόν εξαφανίζονται γύρω στον 3ο μήνα της ζωής. Βέβαια υπάρχουν διακυμάνσεις, έτσι ένα ποσοστό των βρεφών (περίπου 25%) μπορεί να κλαίνε πάνω από 3,5 ώρες την ημέρα και κάποια μωρά (περίπου το 15%) μπορεί να χρειαστεί να γίνουν 4-5 μηνών για να απαλλαγούν από τους κολικούς.
    Το κλάμα είναι ο βασικός τρόπος επικοινωνίας των βρεφών στους πρώτους μήνες της ζωής τους. Με το κλάμα εκφράζουν τις διάφορες ανάγκες τους, όπως την πείνα, τη δυσφορία π.χ. από μια λερωμένη πάνα, την ανία, την ανάγκη για περισσότερη ή λιγότερη επαφή, τη νύστα, το αν κρυώνουν ή ζεσταίνονται… Η ποσότητα του «φυσιολογικού» κλάματος ενός βρέφους εμφανίζει διακυμάνσεις με την ηλικία. Συγκεκριμένα, η διάρκεια του ημερήσιου κλάματος ενός βρέφους αυξάνεται σταδιακά από τη γέννηση, φθάνει το μέγιστο κατά το δεύτερο μήνα και μειώνεται περίπου στο ήμισυ κατά τον 4-5ο μήνα. Ένα μέσο βρέφος μπορεί να κλαίει ως και 2-3 ώρες συνολικά το 24ωρο στο πλαίσιο του φυσιολογικού, άρα θεωρείται ότι μιλάμε για κολικούς όταν πρόκειται για κλάμα μεγαλύτερης διάρκειας.
  Άλλα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους κολικούς είναι η συμπεριφορά του βρέφους κατά τη διάρκεια του παροξυσμού όπως περιγράφηκε παραπάνω, η ένταση του κλάματος (που είναι υψηλότερη στους κολικούς), καθώς και το γεγονός ότι ένα βρέφος παρηγορείται πολύ πιο δύσκολα σε σχέση με το βρέφος που εμφανίζει το λεγόμενο «φυσιολογικό» κλάμα.

Ποια είναι η αιτιολογία των κoλικών;

     Πολλές είναι οι θεωρίες για την αιτιολογία των κολικών, καμία όμως δεν έχει αποδειχθεί με βεβαιότητα. Ένας σημαντικός  παράγοντας  είναι η ανωριμότητα του γαστρεντερικού συστήματος των βρεφών, που έχει σαν αποτέλεσμα την μη ομαλή  κινητικότητα του εντέρου που μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη απορρρόφηση τροφών, όπως οι υδατάνθρακες (π.χ. η λακτόζη που περιέχεται στο γάλα) και έτσι να παράγονται πολλά αέρια στο έντερο του βρέφους που του προκαλούν πόνο.
    Τελευταία έχει βρεθεί ότι διαταραχές στην εντερική χλωρίδα, δηλ. στα μικρόβια που φυσιολογικά υπάρχουν στο έντερο, μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο. Η αλλεργία στην πρωτεΐνη του γάλακτος της αγελάδας καθώς και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση έχουν επίσης συνδεθεί με επίμονο κλάμα στα βρέφη. Επιπλέον, λόγω ανωριμότητας του νευρικού του συστήματος, το βρέφος στην ηλικία αυτή μπορεί να αντιδρά στον πόνο και τη δυσφορία πιο έντονα και με μια «γενικευμένη» αντίδραση, όπως αυτή της εικόνας των κολικών. Φαίνεται ότι κάποια βρέφη είναι, λόγω ιδιοσυγκρασίας, πιο ευαίσθητα στα διάφορα ερεθίσματα που προέρχονται από το περιβάλλον ή από το σώμα τους και αντιδρούν πιο έντονα.
     Έχει αποδειχθεί ότι το κάπνισμα της μητέρας στην εγκυμοσύνη και η έκθεση του νεογέννητου βρέφους στον καπνό του τσιγάρου αυξάνουν την πιθανότητα να εμφανίσει το βρέφος  κολικούς. Ένα άλλο θέμα που έχει απασχολήσει την έρευνα είναι η αλληλεπίδραση γονιού-βρέφους, όσον αφορά την επαρκή και κατάλληλη ανταπόκριση των γονιών στις ανάγκες του βρέφους. Στο θέμα αυτό η έρευνα συνήθως αφορά την μητέρα που αποτελεί το κεντρικό πρόσωπο στην φροντίδα του βρέφους στην αρχή της ζωής του. Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι όταν υπάρχει στρες στην οικογένεια το φαινόμενο των βρεφικών κολικών εμφανίζεται εντονότερο.
    Τελικά, φαίνεται ότι η αιτιολογία των βρεφικών κολικών είναι πολύπλοκη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αυτό που έχει σημασίαείναι ότι αποτελεί μια παροδική κατάσταση χωρίςμακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία του βρέφους. Είναι σημαντικό οι γονείς σε συνεργασία με τον παιδίατρό τους να συζητήσουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα του βρέφους όσο και τη δική τους υποστήριξη την ιδιαίτερη αυτή περίοδο της ζωής τους.

Υπάρχει θεραπεία για τους κoλικούς;

    Αντίστοιχα με την πιθανή αιτιολογία, πολλοί τρόποι έχουν εφαρμοσθεί για να αντιμετωπισθούν οι βρεφικοί κολικοί. Έτσι, στην περίπτωση του μητρικού θηλασμού, έχουν δοκιμασθεί η αφαίρεση από τη δίαιτα της μητέρας των γαλακτοκομικών, ή άλλων πιθανών αλλεργιογόνων τροφών (όπως αβγά, ξηροί καρποί) ή τροφών που μπορεί να προκαλέσουν την παραγωγή αερίων (όπως μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι).
     Άλλοι τρόποι που αναφέρονται είναι η προσθήκη λακτάσης στο γάλα του βρέφους, η χορήγηση ειδικών γαλάτων υποαλλεργικών ή με μειωμένη περιεκτικότητα σε λακτόζη, ροφήματα βοτάνων, φαρμακευτικά ή ομοιοπαθητικά σκευάσματα. Είναι απαραίτητο να συμβουλεύονται οι γονείς τον παιδίατρό τους πριν χορηγήσουν στο βρέφος  οποιοδήποτε σκεύασμα, φαρμακευτικό ή μη, καθώς μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές παρενέργειες. Δεν θα πρέπει επίσης να δίνουν στο βρέφος χωρίς ιατρική συνταγή κάποιο από τα  εξειδικευμένα γάλατα γιατί μπορεί να μην είναι κατάλληλο για τη δική τους περίπτωση.
    Άλλα μέτρα που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι η χρήση απαλής μουσικής, μασάζ με απαλές κυκλικές κινήσεις στην κοιλίτσα του βρέφους ή ένα ζεστό πανί στην κοιλιά του ή η χρήση πιπίλας…
   Είναι γεγονός ότι δεν έχει αποδειχθεί η ύπαρξη μίας «μαγικής» θεραπείας που να είναι αποτελεσματική για όλα τα βρέφη. Οι διάφοροι τρόποι που μπορεί κανείς να ακούσει ή να συναντήσει στο διαδίκτυο για την αντιμετώπιση των βρεφικών κολικών μπορεί να μην είναι ούτε κατάλληλοι ούτε αποτελεσματικοί για κάθε ένα βρέφος. Οι γονείς σε συνεργασία με τον παιδίατρό τους θα συζητήσουν την φροντίδα εκείνη που θα ήταν καταλληλότερη για το δικό τους μωρό.

Πως μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν το Βρέφος;

     Είναι σημαντικό να απευθυνθούν οι γονείς στον παιδίατρό τους όταν το βρέφος τους εμφανίζει επεισόδια έντονου κλάματος που διαφέρουν από ότι είχαν συνηθίσει μέχρι εκείνη τη στιγμή και δεν μπορούν να το παρηγορήσουν με τους τρόπους που συνήθιζαν να αντιμετωπίζουν το κλάμα του μωρού τους. Ο παιδίατρος θα εξετάσει το μωρό και θα αποκλείσει πιθανές σοβαρές καταστάσεις που μπορεί να προβάλουν με παρόμοια εικόνα, όπως για παράδειγμα η ωτίτιδα ή η οισοφαγίτιδα από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
     Εφόσον δεν υπάρχουν άλλα συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν υποκείμενη πάθηση, όπως πυρετός, νωθρότητα, εμετοί, αιματηρές διάρροιες, και το βρέφος παίρνει βάρος, σιτίζεται επαρκώς και αναπτύσσεται φυσιολογικά, τότε ο παιδίατρος θα μπορέσει να διαβεβαιώσει τους γονείς ότι δεν υπάρχει κάποιο οργανικό πρόβλημα και ότι το κλάμα του μωρού μπορεί να αποδοθεί σε κολικούς. Στη συνέχεια οι γονείς θα συζητήσουν με τον παιδίατρο κάποια απλά μέτρα που θα μπορούσαν να εφαρμόσουν, όπως: αποφυγή (δοκιμαστικά) ορισμένων τροφών από τη δίαιτα της μητέρας στην περίπτωση του θηλασμού, θηλασμός στο στήθος ή με μπιμπερό με τρόπο που δεν καταπίνει το βρέφος πολύ αέρα, συχνό ρέψιμο του βρέφους κατά το τάισμα.
     Ένα σταθερό καθημερινό πρόγραμμα επίσης μπορεί να βοηθήσει. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγεται ο υπερ-ερεθισμός του βρέφους, π.χ. το έντονο κούνημά του (το οποίο είναι και επικίνδυνο γιατί μπορεί να τραυματίσει τα εύθραυστα αγγεία του εγκεφάλου του βρέφους), καθώς και η ύπαρξη δυνατών θορύβων. Μια αγκαλιά σε ένα ήσυχο δωμάτιο ή ένα ζεστό μπάνιο μπορεί να βοηθήσουν επίσης, ενώ άλλα μωρά μπορεί να θέλουν πιο πολύ κράτημα ή να θηλάσουν συχνότερα για να ηρεμήσουν τελικά στην αγκαλιά της μητέρας τους. Οι γονείς θα πρέπει να απευθύνονται πάλι στον παιδίατρό τους όταν εμφανίζονται νέα συμπτώματα, όπως για παράδειγμα αν το μωρό αρνείται να φάει, κάνει εμέτους ....
    Είναι αλήθεια ότι, μέχρι οι κολικοί να σταματήσουν τελικά, μεσολαβούν αρκετές εβδομάδες που μπορεί να συνεπάγονται στέρηση αρκετών ωρών ύπνου για τους γονείς, άρα και κούραση, εξάντληση και νευρικότητα, μαζί με αγωνίες και αμφιβολίες...Και όπως τα μωρά διαισθάνονται την συναισθηματική ατμόσφαιρα στο σπίτι, η ένταση μπορεί να επιτείνει τη δυσφορία τους και να ακολουθήσει έτσι ένας φαύλος κύκλος…
   Είναι  βοηθητικό να μοιράζονται οι γονείς την εμπειρία τους με άλλους γονείς που έχουν ζήσει παρόμοιες καταστάσεις, καθώς και να αναζητήσουν στήριξη και πρακτική βοήθεια από πρόσωπα του περιβάλλοντός τους που εμπιστεύονται. Μπορεί ακόμη να χρειαστεί να συζητήσουν τους προβληματισμούς τους με ειδικούς, ιδιαίτερα αν αισθάνονται ότι η ένταση που επικρατεί τους κάνει να «φθάνουν στα όριά τους…». Είναι πολύ σημαντικό, οι γονείς να επικεντρώνονται στις θετικές και αμοιβαία ευχάριστες πλευρές της επικοινωνίας τους με το μωρό τους, όπως είναι για παράδειγμα οι στιγμές του ταΐσματος, ώστε να μην κυριαρχήσει το θέμα των κολικών εις βάρος του δεσμού και της σχέσης των γονιών με το παιδί τους, σχέση που χτίζεται και θεμελιώνεται την ίδια αυτή περίοδο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου