Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 2015

Τροφική δηλητηρίαση στα παιδιά

Ορισμός
Η τροφική δηλητηρίαση προκαλείται από μολυσμένες κυρίως με μικρόβια τροφές, τόσο σε μεγάλους όσο και σε παιδιά, δεν είναι όμως ένα τόσο συχνό πρόβλημα σε σύγκριση με τις ιογενείς γαστρεντερίτιδες οι οποίες προκαλούν παρόμοια συμπτώματα και μεταδίδονται εξαιρετικά εύκολα στο σχολικό περιβάλλον.
Παρά τη βελτίωση των συνθηκών παρασκευής και συντήρησης των τροφίμων, η τροφική δηλητηρίαση αποτελεί ακόμα κίνδυνο ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Παρόλο που συνήθως πρόκειται για ήπια και αυτοπεριοριζόμενη κατάσταση, τα μικρότερα παιδιά και τα βρέφη είναι δυνατόν να νοσήσουν βαρύτερα και να χρειασθούν νοσοκομειακή φροντίδα. Είναι λοιπόν αναγκαίο οι γονείς να μπορούν να αναγνωρίζουν και κυρίως να προλαμβάνουν αυτές τις καταστάσεις.
Συμπτώματα και σημεία
Τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης είναι τα ίδια με αυτά της ιογενούς γαστρεντερίτιδας και γενικά περιλαμβάνουν έντονο κοιλιακό και στομαχικό πόνο, ναυτία, εμέτους, διάρροια και πιθανώς πυρετό. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να σημειωθεί αφυδάτωση και νευρολογικές διαταραχές όπως σπασμοί, καθώς και Shock. Υπέρ της τροφικής δηλητηρίασης συνηγορεί το γεγονός ότι και άλλα άτομα που κατανάλωσαν το ίδιο τρόφιμο μπορεί να παρουσιάζουν τα ίδια συμπτώματα. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι το μολυσμένο τρόφιμο μπορεί να μην εμφανίζει σημεία αλλοίωσης στην όψη, μυρωδιά και γεύση και έτσι να ξεγελασθεί το παιδί και να δοκιμάσει.
Αιτιολογικοί παράγοντες
Η τροφική δηλητηρίαση μπορεί να οφείλεται σε βακτήρια, ουσίες που παράγονται από βακτήρια (τοξίνες), ιούς και παράσιτα. Οι πιο συχνοί παράγοντες είναι:
1. Χρυσίζων Σταφυλόκοκκος: Οι ομάδες που αποτελούν το βακτήριο του σταφυλόκοκκου μοιάζουν με τσαμπί σταφυλιού. Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος μπορεί να προκαλέσει μολύνσεις στο δέρμα, μολύνσεις στα οστά, ακόμα και πνευμονία. Τα συμπτώματα του σταφυλόκοκκου εμφανίζονται μετά από 1 με 6 ώρες από την ώρα που φάγαμε την μολυσμένη τροφή.
2. Σαλμονέλα: Η σαλμονέλα μπορεί να αναπτυχθεί στο ωμό κρέας, τα αυγά ή το παστεριωμένο γάλα. Η υψηλή θερμοκρασία μαγειρέματος εξαφανίζει τη σαλμονέλα. Τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης από σαλμονέλα εκδηλώνονται μετά από 1,5 με 2 μέρες και διαρκούν 2 με 7 ημέρες.
3. Κλωστρίδιο perfringens: οι τροφές που μολύνονται πιο συχνά από τον μικροοργανισμό κλωστρίδιο  perfringens είναι το μαγειρεμένο μοσχάρι, το κοτόπουλο και το ψάρι και η ανάπτυξή του επηρεάζεται  από την θερμοκρασία του δωματίου. Για το λόγο αυτό, πιο συχνά εμφανίζεται σε καντίνες και κυλικεία σχολείου, όπου τα τρόφιμα μένουν για πολλή ώρα εκτός συντήρησης.
4. Αλλαντίαση: Η αλλαντίαση είναι η τροφική δηλητηρίαση που οφείλεται στο κλωστρίδιο botulinum. Το βακτήριο αυτό αναπτύσσεται σε συνθήκες απουσίας οξυγόνου και κάτω από ορισμένες χημικές προϋποθέσεις. Για το λόγο αυτό εμφανίζεται σε τροφές που έχουν κονσερβοποιηθεί όπως καλαμπόκι, αρακάς ή παντζάρια. Τα συμπτώματα της αλλαντίασης είναι πτώση των βλεφάρων, πρόβλημα στην κατάποση τροφών, εμετός και διάρροια. Η διάρκεια των συμπτωμάτων της τροφικής δηλητηρίασης σ αυτήν την περίπτωση διαρκούν  κάποιες εβδομάδες και εμφανίζεται μέσα σε 16 με 38 ώρες από την κατανάλωση. 
5. Κρυπτοσποριδίωση:  Διάρροια, χαμηλός πυρετός και κοιλιακοί πόνοι είναι τα συμπτώματα αυτής της λοίμωξης που προσβάλλει παιδιά με ατελώς ανεπτυγμένο το ανοσοποιητικό τους σύστημα.
Θεραπεία
Η τροφική δηλητηρίαση είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τις πρώτες ώρες είναι απαραίτητη η στέρηση φαγητού και υγρών για τη διακοπή των εμέτων και την αποφυγή της αφυδάτωσης. Τα βρέφη μπορούν να ανεχθούν 3-4 ώρες χωρίς φαγητό και νερό, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά έως 6-8 ώρες. Οι γονείς θα πρέπει να αναζητήσουν τον παιδίατρο όταν:
• κατά το διάστημα της στέρησης υγρών-στερεών το παιδί συνεχίζει να κάνει εμέτους
• έχει σημεία αφυδάτωσης (υπνηλικό-ληθαργικό παιδί, ξηρό δέρμα και στοματικός βλεννογόνος, βυθισμένα μάτια, απουσία δακρύων κατά το κλάμα, ταχυκαρδία)
• έχει αιματηρή διάρροια
• έχει μεγάλου όγκου συνεχιζόμενη διάρροια, ή διάρροια εναλλασσόμενη με δυσκοιλιότητα
• εμφανίζει διαταραχές του επιπέδου συνείδησης (υπνηλία, αποπροσανατολισμό, σύγχυση, ανησυχία, δύσκολη αναπνοή)
Στον παιδίατρο αναφέρουμε τα συμπτώματα του παιδιού, το είδος των τροφών που κατανάλωσε και την προέλευσή τους
Προφύλαξη-Πρόληψη
Η αποφυγή της τροφικής δηλητηρίασης είναι στο χέρι μας.Τα προληπτικά μέτρα αρκούν σε μεγάλο βαθμό για την προστασία από τις τροφικές δηλητηριάσεις και είναι τα εξής:
1. Πλένουμε προσεκτικά το ωμό κρέας και το κοτόπουλο πριν το μαγειρέψουμε.
2. Πλένουμε καλά τα χέρια μας μετά από το καθάρισμα του κρέατος.
3. Πλένουμε με ζεστό νερό και σαπούνι τις επιφάνειες κοπής.
4. Πάντα πλένουμε τα χέρια μας πριν το μαγείρεμα και μετά την αλλαγή πάνας του μωρού
5. Φοράμε γάντια, όταν ετοιμάζουμε το γεύμα, ειδικά αν έχουν σκάσει τα χέρια μας ή έχουμε τραυματιστεί.
6. Δεν αφήνουμε μαγειρεμένα φαγητά εκτεθειμένα εκτός ψυγείου για περισσότερο από δύο ώρες.
7. Οι νωπές τροφές φυλάσσονται στο ψυγείο, σε άλλο μέρος από τις μαγειρεμένες. Δεν αφήνουμε μαγειρεμένο φαγητό πάνω από δύο ώρες σε θερμοκρασία περιβάλλοντος
8. Μαγειρεύουμε καλά τις τροφές και δεν τις μισοψήνουμε.
9. Όταν ζεσταίνουμε ήδη μαγειρεμένο φαγητό, το σκεπάζουμε καλά και το ζεσταίνουμε για αρκετή ώρα.
10. Εξετάζουμε τις κονσέρβες για σημάδια αλλοίωσης (γαλακτώδες υγρό γύρω από κονσερβοποιημένα λαχανικά αντί για διαφανο υγρό, ραγισμένα βάζα, χαλαρωμένα καπάκια). Εάν είναι ακατάλληλες, τις πετάμε χωρίς ποτέ να δοκιμάσουμε
11. Απολυμαίνουμε τον πάγκο εργασίας μετά από κοπή ωμού κρέατος.
12. Χρησιμοποιούμε διαφορετικές επιφάνειες κοπής για το κοτόπουλο.
13. Δεν χρησιμοποιούμε γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα από φρέσκο μη παστεριωμένο γάλα
14.Δεν τρώμε ωμό κρέας και αυγά όχι σφιχτά βρασμένα

15. Δεν δίνουμε μέλι σε παιδί κάτω του ενός έτους


Ass Prof Dr med Νίκος Μακρίδης  MD,PhD
Ειδικός Παιδίατρος
Διδάκτωρ πανεπιστημίου Βιέννης-Αυστρίας
Επίκουρος Καθηγητής Παιδιατρικής, Παιδιατρικής αιματολογίας, Παιδιατρικής ογκολογίας St. George’s  University of London Medical  School, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
http://drmakrides.blogspot.com.cy
drmakrides@cablenet.com.cy

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου