Οι πρώτες εξετάσεις ενός νεογέννητου,μόλις έρθει στο κόσμο.

Οταν αφιχθεί το μωράκι μας στόν κόσμο,και αφου η πρώτη εικόνα είναι καλή,θα ακολουθήσουν κάποιες  εξετάσεις που χρειάζονται για να βεβαιωθούμε γιά τη πλήρη υγεία του νεογέννητου μωρού.

Στο πρώτο και το πέμπτο λεπτό μετά το πρώτο κλάμα, έχει ήδη περάσει την πρώτη του εξέταση,αυτή που λέγεται Apgar score (από το όνομα της αμερικανίδας αναισθησιολόγου Βιρτζίνια Άπγκαρ που την κατάρτισε το 1952). Και παίρνει βαθμό, από το ένα ως το δέκα,για πέντε
πράγματα, την αναπνοή,την καρδιακή λειτουργία,τον μυικό τόνο,το χρώμα και τους μορφασμούς, δηλαδή ενα σύνολο αξιολογήσεων της φυσικής κατάστασης του νεογνού, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσον έχει επηρεαστεί από το στρες του τοκετού. Ο βαθμός αυτός δεν είναι οριστικός,γιά την ανάπτυξή του. Υπάρχουν κι άλλοι έλεγχοι του μωρού τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννησή του.

Το δέρμα καθαρίζεται για να αφαιρεθεί το σμήγμα (λίπος), το οποίο το προστάτευε όσο βρισκόταν στη μήτρα,και κόβεται ο ομφάλιος λώρος.Ακολούθως χορηγείται βιταμίνη Κ για την προστασία του βρέφους απο αιμορραγίες.Μετά το μωρό ζυγίζεται. Το κανονικό βάρος κυμαίνεται από 2,5 έως 4 κιλά, από τα οποία το μωρό μπορεί να χάσει το 5-10% την πρώτη εβδομάδα. Επίσης μετριέται το ύψος του,η περίμετρος της κεφαλής του και εξετάζονται όλα τα μέρη του σώματος και όλες οι λειτουργίες των οργάνων(καρδιακός παλμός,  αναπνοή, χρώμα του δέρματος,οι αντιδράσεις). Πολύ σημαντικός είναι ο έλεγχος των αρχέγονων νευρολογικών αντανακλαστικών ώστε να διαπιστωθεί η κατάσταση του νευρικού συστήματος. Η αξιολόγηση γίνεται με βάση τις αντιδράσεις του μωρού στα ερεθίσματα που δέχεται στην πλάτη,τις πατούσες, και αλλού.Μιά άλλη αξιολόγηση γίνεται μέ το αντανακλαστικό του εναγκαλισμού,όπου σηκώνουμε το νεογνό κρατώντας το απο τα χεράκια,και μετά το αφήνουμε κάτω ξανά,όπου αναμένουμε να αντιδράσει λές και πάει να σε αγκαλιάσει.

Ελέγχεται όλο το σώμα του μωρού με προσοχή για  σημάδια στο δέρμα, κηλίδες, αιμαγγειώματα, σπίλους,όζους κλπ.  Εξετάζεται το αντανακλαστικό της αναζήτησης της θηλής, του σφιξίματος του χεριού και το αντανακλαστικό Μόρο, δηλαδή το σκίρτημα που κάνει ενστικτωδώς το παιδί όταν νιώθει απειλημένο. Ο γιατρός τρίβει απαλά με τα δάχτυλα την πατούσα, η οποία είναι ιδιαίτερα δεκτική στα ερεθίσματα, για να δει τα αντανακλαστικά του μωρού όσον αφορά τον μυϊκό τόνο και το αντανακλαστικό της σύλληψης. Ψηλαφάται η κοιλιά  (Συκώτι και σπλήνα). Γίνεται η πρώτη καρδιολογική εξέταση του παιδιού με το στηθοσκόπιο για τυχόν καρδιακά προβλήματα όπως φυσήματα. Επίσης ελέγχονται τα εξωτερικά γεννητικά όργανα του παιδιού ώστε να καθοριστεί το φύλο του,όπως επίσης για οποιεσδήποτε ανωμαλίες η ορμονικές επιδράσεις.

Ελέγχεται  η συμμετρία τών κόρων των ματιών, η κίνηση των βλεφάρων,και η κόρες για συγγενή καταρράκτη. Ωστόσο ο έλεγχος των ματιών είναι πρώιμος, η ανάπτυξη της αμφοτερόφθαλμης όρασης  ολοκληρώνεται κάποιους  μήνες μετά ,όπου και ξαναελέγχονται.

Το κεφάλι που έχει μέγεθος περίπου το ένα τρίτο του σώματος, έχει περίμετρο 35 έως 40 εκατοστά. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έλεγχο γιατί επιβεβαιώνει ότι το παιδί έχει αναπτυχθεί

σωστά και ότι τα οστά του μεγαλώνουν κανονικά. Επίσης ελέγχεται η πρόσθια και η οπίσθια πηγή του κρανίου (μέγεθος, σχήμα, σφυγμός).

Ένας άλλος έλεγχος είναι αυτός που αφορά την κατάσταση των ποδιών και κυρίως των ισχίων. Από τις πρώτες δοκιμασίες που κάνει ο παιδίατρος είναι η μανούβρα Ortolani  η οποία ανιχνεύει με απλό τρόπο την πιθανότητα συγγενούς εξαρθρήματος του ισχίου.  Δηλαδή λυγίζει και γυρίζει προς τα έξω τα ποδαράκια του μωρού, για να κάνει μια πρώτη εκτίμηση για πιθανό εξάρθρημα του ισχίου. Σε υποψία ύπαρξης εξαρθρήματος το νεογέννητο υποβάλλεται σε υπερηχογράφημα στα ισχία άμεσα,με επανάληψη 4-6 εβδομάδες μετά.

Μια άλλη ειδική εξέταση είναι ο ακουολογικός έλεγχος  ώστε να διαπιστωθεί άν το μωρό ακούει καλά. Εκπέμπεται ένα ηχητικό ερέθισμα  και μετριέται ηλεκτρονικά η ανταπόκριση της μεμβράνης του κοχλία στη δόνηση αυτή.Η εξέταση αυτή γίνεται περίπου τη δέκατη μέρα της ζωής στο κέντρο προληπτικής παιδιατρικής. Αν υπάρχει υποψία προβλήματος, η εξέταση επαναλαμβάνεται ένα μήνα μετά .

Λείπουν μόνο μερικές εξετάσεις αίματος. Γίνεται αιμοληψία από τον ομφάλιο λώρο, για να προσδιοριστεί η ομάδα αίματος και να προστατευτεί η μητέρα, σε μια μελλοντική εγκυμοσύνη, από κινδύνους ασυμβατότητας με τον παράγοντα Rh, αλλά και για να εντοπιστεί τυχόν παρουσία αιμολυτικής νόσου στο νεογνό ( Microcoombs). Μετά το δεύτερο 24 ωρο γίνεται άλλη μια εξέταση αίματος, το οποίο αυτή τη φορά λαμβάνεται από τη φτέρνα, για τη διάγνωση ενδεχόμενου συγγενούς υποθυρεοειδισμού και φαινυλκετονουρίας. Επίσης μπορεί να γίνει έλεγχος και για άλλα νοσήματα όπως μεταβολικές παθήσεις, έλλειψη ενζύμου  G6PD και άλλα.

Ακόμη και μετά από τους ελέγχους αυτούς το μωρό παρακολουθείται απο το παιδίατρο,μέχρι να φύγει από την κλινική,με καθημερινό και τακτικό έλεγχο ώστε να σας παραδωθεί όσο το δυνατόν πιο υγιές παιδάκι.

Ass Prof Dr med Νίκος Μακρίδης  MD,PhD

Ειδικός Παιδίατρος

Διδάκτωρ πανεπιστημίου Βιέννης-Αυστρίας

Επίκουρος Καθηγητής Παιδιατρικής,Παιδιατρικής αιματολογίας,Παιδιατρικής ογκολογίας St. George’s University of London Medical School, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας

http://drmakrides.blogspot.com.cy

drmakrides@cablenet.com.cy